Το έθιμο της Βασιλόπιτας

Η Βασιλόπιτα είναι το γλύκισμα της Πρωτοχρονιάς και συνδέεται με την εορτή του Αγίου Βασιλείου.

Η Βασιλόπιτα κόβεται συνήθως σε οικογενειακή συγκέντρωση αμέσως μετά τον ερχομό του νέου έτους. Έτσι στις 12.00 τα μεσάνυχτα με την αλλαγή του έτους προσκομίζεται η Βασιλόπιτα στο τραπέζι όπου ο νοικοκύρης αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές αρχίζει να τη κόβει σε τριγωνικά κομμάτια προσφερόμενο σε κάθε ένα παριστάμενο μέλος της οικογένειας ή φίλων και συγγενών με πρώτο κομμάτι του σπιτιού (ή του Χριστού της Παναγίας και του Άι Βασίλη).

Το έθιμο δεν περιορίζεται μόνο στο σπίτι και την ημέρα της Πρωτοχρονιάς. Σχεδόν μέχρι και τα τέλη Φλεβάρη, σωματεία, επαγγελματικές ενώσεις και οργανώσεις κόβουν τη δική τους βασιλόπιτα.

Το κόψιμο στις βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν.

Ορθόδοξη Θρησκευτική Παράδοση:

Κάποτε στη Καισαρεία της Καππαδοκίας στη Μικρά Ασία επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος. Ο Έπαρχος της Καππαδοκίας ήλθε με πρόθεση να τη λεηλατήσει.

Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ότι χρυσαφικά που μπορούσαν προκειμένου να τα παραδώσει ως «λύτρα» στον επερχόμενο κατακτητή.

Πράγματι συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή. Κατά την παράδοση όμως είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ΄ άλλους) εκ θαύματος ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε τον στρατό του, ο Έπαρχος απάλλαξε την πόλη από επικείμενη καταστροφή.

Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι εντός των οποίων τοποθέτησε ανά ένα των νομισμάτων ή τιμαλφών και τα διένειμε στους κατοίκους την επομένη του εκκλησιασμού.

Αυτή η παράδοση συνεχίζεται κάθε χρόνο, στη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, με τη δημιουργία βασιλίπιτας.